Bugün bir konuk yazarımız var. @isvectenbildiriyorum hesabının yazarı Deniz bir İsveç’li arkadaşıyla sohbetinden yola çıkarak bize Lagom ve Janta Yasası hakkında güzel bilgiler hazırladı.
İsveç kültürünün çok önemli bir parçası ve son yılların çok popüler olan kavramlarından biri; lagom. Tam olarak Türkçe’ye çevirmek gerekirse ”ne az ne çok, kararında” anlamına geliyor. İsveçli bir arkadaşıma anlamını sorduğumda ise, bunu tek bir kelimeyle anlatmanın mümkün olmadığını söyledi. Çünkü lagom bir yaşam tarzı. Gercekten çok içselleştirilmiş bir kavram ve üstüne çok da düsünmeden ”lagom” davranıyorlar. Sadece yeme-içme ya da satın alma davranışlarında değil sosyal ortamlardaki hal ve hareketleri, sevgisini ya da öfkesini gösterme şekillerinde de kararında ve ölçülüler.
Bu kavramın baska bir İskandinav davranış biçimi ile çok yakından alakalı olduğunu düşünüyorum. 1930’lu yıllarda yazılmış bir kitabın içinde yeralan”Jantelagan” yani Jante Yasası İskandinav insanlarının davranış biçimlerini özetliyor aslında. Janta Yasası’nda 10 adet kural var ve bu kurallar o dönemden beri İsveclilerin toplumsal davranışı haline gelmiş. Özetle”kollektif hareket et ve topluluk için sivrilme” diyor Jante Yasası.
Bu 10 maddeyi Türkçe’ye çevirirken şunu belirtmek gerekir “ben/sen” ve “biz”kavramları birey ve toplumu ifade ediyor.
- Özel olduğunu sanma
- Bizden iyi olduğunu düşünme
- Bizden daha zeki olduğunu düşünme
- Kendini bizden daha üstün görme
- Bizden daha cok şey bildiğini sanma
- Bizden daha önemli olduğunu düşünme
- Bir şeyde iyi olduğunu düşünme
- Bizimle alay etme
- Seninle kişisel olarak ilgilenileceğini düşünme
- Bize bir şey dikte edebileceğini düşünme
Zaman içerisinde biraz yumuşamıs olsa da İsveçliler yaptıkları her işte akıllarının bir köşesinde tutuyorlar bu kuralları. Bireyselleşme ve kendini ön plana çıkarmanın yaygınlaştığı günümüzde bu kavramlar kulağa oldukça iddialı geliyor.
Belki de İskandinavların mutluluğunun arkasında ”lagom” bir hayat yaşamanın ve topluluk içinde ön plana çıkma hırsından uzak olmanın etkisi çok büyüktür ne dersiniz?
Bunu sevdiyseniz belki bu videoyu da sevebilirsiniz.