TED konuşmalarından haberim olduktan sonra bir çok kişi gibi ben de bu konuşmaların online bir müdavimi oldum. O sırada popüler hangi konuşma var, konular arası enteresan geçişler derken bir gün Lauren Singer’a rastladım ve nasıl olurda 3 yılda biriktirdiği çöpün onun elinde tuttuğu kavanoza sığabildiğini anlamaya çalıştım. Bu konuda bir çok öneri duymuştum ama karşımda kanlı canlı bunu gerçekten bir hayat biçimi yapan ve dünyanın en zor işini yapmış gibi görünmeyen genç bir kız vardı.
Okuduğum bir çok şeyden çok etkilenmiş olabilirim ama hayatımda fark yaratan, bana çantama bir katlanmış bez çanta koyduran, yanımda cam şişeyle ve termosla gezmeme neden olan o oldu. Bilmiyorum 2015’te katıldığı TEDxTeen’de konuşmasını yaptığında bu kadar ilgi göreceğini ve sonrasında önce kendi deterjan markasını sonra ise kendi gibi bu konuya gönül vermiş Zero Waste Daniel ile New York’ta ambalajsız ürünlerin satıldığı bir dükkan açacağını o da tahmin eder miydi? Ama gerçekten de büyük ilgi gördü ve büyük farkındalık yarattı.
Zero Waste yani atıksız ya da sıfır çöp/atık felsefesini onun ve ortağının sözleriyle bir daha tamamlayacak olursak “çöpe mümkün olduğunca hiçbir şey atmamak ve alışveriş yaparken gereksiz ambalajdan kaçınmak” diyebiliriz.
Peki sizin de bu konuda daha aktif bir pozisyon almak istediğinizi düşünelim. Çöpsüz hayata geçiş için en temel ihtiyaçlarınız ne olabilir ve nelere dikkat etmelisiniz bakalım.
Yazıya geçmeden önce günlük hayatta sokağa çıkarken benim çantamda neler taşıdığımı görmek isterseniz :
1. Saklama kapları: Eğer iş, okul ya da herhangi bir nedenle dışarda çok vakit geçiriyorsanız ve bir yemekhane desteğiniz yoksa o zaman taşınabilir kaplara ve biraz da evde yemek/ atıştıma hazırlığına zaman ayırmaya ihtiyacınız var demektir. Son zamanlarda çok meşhur olan kavanozda hazırlayabileceğiniz salatalar oldukça pratik olabilir. Farklı tahıllar, etler ve hatta kuruyemişlerle her gün farklı salatalar hazırlamak elinizde, üstelik bu salataları 4-5 gün buzdolabında bozulmadan saklayabilirsiniz. Sırrı ise sosu en başta en alta koymak ve yemeden önce kavanozu sallamak. Salatalara ek olarak evde bir önceki günden kalma yemekleri, çiğ meyve-sebzeyi topta aldığınız galeta, kuruyemiş vs malzemeleri çelik saklama kapları ve cam kavanozlarla rahatlıkla taşıyabilirsiniz. Cam kavanoz zaten hayatımızda çok kullandığımız bir şey, ama genellikle evde konserve yapmak, bir şeyler saklamak için kullanıyoruz, oysa yanımızda yiyecek taşırken de büyük kolaylık. Saklama kabı içinse evinizde halihazırda plastik varsa kullanmayın diyemem tabii ama onların içine özellikle yağlı yemeklerin çok işlediği düşünüyorum, belki kesilmiş meyve için kullanabilirsiniz, cam saklama kapları ya da bir kere alayım derseniz çelik kaplar çok işinize yarayacaktır. Sonradan gelen ek: Balmumu Kağıtlar da kullanabilirsiniz. okuma önerisi:Mumo Wrap
2. Bez çantalar: Plastik poşetleri hunharca kullandığımız doğru, ancak defalarca duyduğunuz ve içten içe bildiğiniz gibi plastiğin doğada çözünmesi çok uzun yıllar alıyor ve her evde bir köşe plastik poşet taşıyor. Bir bez çantanız olsun. Son yıllarda bir çok şirketin bez çanta promosyonu yapmasından dolayı bizim ev bir bez çanta zengini. Sizin de elinize mutlaka bir yerlerden geçmiştir ya da dışarı çıktığınızda çok uygun fiyata zevkinize uygun bir bez çanta bulabilirsiniz. Belki annenize diktirirsiniz ya da kendiniz dikersiniz. Yani bir bez çantanız olsun. Günlük basit alışverişlerinizde bunu kullanın. Zamanında Migros başta olmak üzere bir çok market kalın musamba alısveris cantaları satmaya çalıştı ama onlar çok büyüktü ve sürekli yanınızda taşınabilecek gibi değildi. Bez çantalar bu anlamda çok pratik olacaktır. Sırt çantanız varsa sebze-meyve dışındaki alışverişlerinizde direkt onu da kullanabilirsiniz ama bez çanta(lar) orta çaplı bir market alışverişinizde çok kolaylık sağlar. Bez çanta taşımaya üşenseniz bile en azından çok küçük alışverişlerde mesela bir kutu ilaç aldığınızda, bakkaldan iki parça bir şey aldığınızda vs eğer çantanız varsa lütfen poşet kalsın diyin. Küçük hareketler, büyük değişimler…
3. Taşıyın: Kendi su şişenizi, bir set çatal-bıçağınızı, eğer pipetsiz yapamam diyorsanız bir metal pipeti, bir kumaş peçeteyi ve bir de termos kupanızı (ya da cam bardağınızı taşıyın. Günlük hayatta en çok kullandığınız şeyler bunlar. Dışarda bir gün geçirdiğinizi varsayalım. Evden çıktınız, büfeden bir tost ve portakal suyu almak istediniz, tostu bir kağıda sarmak yerine uzattığınız kumaş peçeteye koymalarını isteyebilir portakal suyunu da termos ya da bardağınıza koymalarını rica edebilirsiniz (pipet kullananlar sonra bardaklarına pipetlerini de koyarlar). Öğlen yanınıza aldığınız salatayı taşıdığınız çatal-bıçakla yiyebilir, ara bir zamanda termos/bardağınızı temizleyip sevdiğiniz ama sadece karton bardakta servis veren kahvecide lütfen benim bardağımı kullanın diyebilirsiniz. Nasıl? Utanır mısınız yoksa? Bunlar o kadar doğal ve çevreci hareketler ki sadece alışkanlıklarımız arasında değiller diye çekinmek çok normal. Ama bir örnek olduğunuzu düşünün. Bizler bu hareketleri yapan dikkat çeken “değişik” insanlarız belki ama bizim sayemizde başkaları da farkındalık kazanacak. Tek zor tarafı: biraz ağır olabilir. Ben bu tarz şeyleri normal çantama ek bir bez çantada taşımayı tercih ediyorum, siz belki sırt çantası kullanırsınız, belki günlük çantanız çok geniştir. Belki hepsi size çok gelir. Birinden başlayın olmaz mı? Çatal bıçaklar için Google’a “taşınabilir çatal bıçak” yazın ya da kamp malzemeleri satan dükkanlara bakın. Metal pipeti de aynı şekilde arattığınızda 8li setler (temizlik çubuğuyla) bulabilirsiniz, belli mi olur, 8’li bir set alır belki arkadaşlarınıza da hediye edersiniz.
4. Bilinçli şekilde alışveriş yapın. Daha az ve daha iyisini almak her zaman size kazandıracaktır. Kıyafet alırken moda olmasına dikkat ederken kumaşının cinsine, dikişlerinin sağlamlığına da bakın. Belki size biraz daha pahalı gelecektir ama uzun vadeli bir matematik yaptığınızda daha karlı olacağınızı görürsünüz. Bu mutlaka pahalı yerlerden alışveriş yapın demek değil, çünkü oralarda da %100 polyesterden üretilmiş bir çok şeye rastlamanız mümkün. Burada ayırt edici nokta nerden aldığınız değil ne aldığınız.
5. Yaprak çay tercih edin. Demlik ya da tek bardaklık poşet çaylardansa yaprak çay daha lezzetli ve çevreci bir seçenek olacaktır.
6. Eve yemek söylediğinizde plastik çatal-bıçak , peçete vs istemiyorum demeyi unutmayın.
7. Eğer iyi bir tablet kullanıcı iseniz ve dergi/gazete okumayı seviyorsanız (telefon çok pratik olmayabiliyor) gazete ve dergilerin online versiyonlarına abone olun.
Daha fazla öneri için: 28 Günde Sıfır Atık Yaşama Giriş
Görsel; readingmytealeaves sitesinden alınmıştır.
Ayrıca tek kullanımlık plastiği azaltmak adına bu videodaki önerilere de bakabilirsiniz.